(…) w innej skórze było jej łatwiej znieść coś, czego nie dało się znieść (s. 83). – R. Frydrych, Załatw pogodę, ja zajmę się resztą.

RECENZJA PRZEDPREMIEROWA

PREMIERA POWIEŚCI – 2.02.2017

      Zdecydowanie nie jestem specem od literatury obyczajowej.  Ale czasem przeczytam coś z tej kategorii. I później nie zawsze wypowiadam się w samych superlatywach. Dlatego bardzo zdziwiłam się, kiedy przez WL zostałam wytypowana do rozbudowanej akcji promocyjnej książki Renaty Frydrych. Najpierw otrzymałam fragment powieści, w ascetycznej okładce z banalnym hasłem „Po prostu przeczytaj…”, później rozsypankę, z której – po ułożeniu – wyłoniła się okładka książki o Poli Kukułce, i list z zapewnieniem, że już całkiem niedługo będzie pełnowartościowy tekst powieści. Ale zanim dotarła do mnie jej ostateczna wersja, przeczytałam ten spory fragment promocyjny i dziś słów kilka o nim.

       Bohaterką jest 27letnia wdowa, która, wychowując trójkę dzieci – jedno swoje, dwoje zmarłego męża, próbuje sobie na nowo wszystko poukładać: siebie i swą chorobliwą nieśmiałość, rytm rodziny, relacje ze starszym bratem, wizyty w ośrodku społecznym, którego pracownicy jakoś uparcie nie chcą dostrzec jej starań i prób wychodzenia na prostą. 

      Jednak po tych 200 stronach dochodzę do wniosku, że to nie do końca jest powieść o nieporadnej, emocjonalnie rozchwianej, lubiącej szyć (nawet książki dla dzieci) kobiecie, którą przerasta moment próby, samotności, a każde niepowodzenie wydaje się doprowadzać do ostateczności. Choć to babska powieść – z kobietą w roli głównej, z babskimi pytaniami, dylematami, marzeniami, potrzebami, kryzysami, ze sporą dozą humoru (tkwiąca głową w swojej czasoprzestrzeni babcia Róża i misiowato milusiński, choć niby groźnie wytatuowany, wujek Rysiek trafnie przełamują ton powagi i wisielczości) - pod tą pierwszą, może i typową dla gatunku, warstwą kryje się inna, bardziej uniwersalna. 

      Cała ta galeria barwnych postaci, „produktów” epoki – bezradna Pola, niedorastający Łukasz, nieśmiały i przytłoczony przebojowymi Paweł, zakochany w sobie manipulant Wiktor, czyniący rozrachunek z sobą zawodowy kierowca, chowający się za szorstkością i tatuażami Rysiek oraz zawadiacka Mariola – to jedynie środek do opowiedzenia tego, co czasem opowiedzieć trzeba, a chwilami nie wiadomo jak: o pokornej, ale niełatwej, zgodzie na chorobę, o żałobie przeżywanej przez dziecko, o potrzebie swego miejsca w świecie, o wytwarzaniu mechanizmu obronnego przed światem i wrednymi ludźmi, o spóźnionych wyrzutach sumienia… 

      Z tych krótkich, różnorodnych rozdzialików, podobnych do szytej przez Polę makatki, wyłaniają się bohaterowie rozbrajająco autentyczni, życiowi, prawdziwi, często wykolejeni, i tacy, którzy potwierdzają, że sława może być fasadą, za którą kryje się sławny.

       Nie wiem, jaki jest finał powieści, nie wiem, czy ta diagnoza pokolenia 30+ się utrzyma, czy realia pełne pozorów wciąż będą tymi dominującymi, ale ta powieść z przeciętną babską obyczajówką ma wspólne jedynie lekki język i dziewczynę jako główną bohaterkę. Bo choć Pola Kukułka, stawiając czoła codziennym przeciwnościom, jest dzielna i odważna, nie zamieniłabym się z nią na role. Póki co optymizmu w jej codzienności nie za wiele.